11 marca, zaraz po dniu kobiet i mężczyzn wyznaczono święto sołtysa. Tak, właśnie sołtysa, bo jak wynika z tradycji święta byli sołtysami przede wszystkim mężczyźni. Dorodny gospodarz z wąsami i w kapeluszu – to taki wzorzec sołtysa. Wraz ze zmianą kulturową na wsi, coraz częściej na funkcji sołtysa spotykamy kobiety.
Sołectwo – jednostka samorządowa określana przez gminę rządzi się za pomocą zebrania wielskiego, a jego władzą wykonawczą jest właśnie sołtys.
Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania. Tam wyraża się demokracja. Sołtys to człowiek publicznego zaufania, znany i dający głowę za skutki decyzji o warunkach życia lokalnej społeczności.
Sołtys – pani lub pan, powinni na co dzień – organizować, inicjować, realizować, prowadzić, wnioskować, reprezentować – wszystko, co kształtuje najbliższą społeczność, wspomaga życie gminy, ułatwia gospodarowanie, wpływa na ofertę edukacyjną, kulturalną, sportową, inicjuje inwestycje komunalne, wspomaga najsłabszych.
Zwyczajowo funkcji sołtysa nie pełni się etatowo, na umowę o pracę. Sołtys otrzymuje tylko dietę określoną przez radę gminy.
Jako przedstawiciel wsi sołeckiej – sołtys jest ogniwem łączącym mieszkańców z władzami gminy i zabiega o zaspokajanie ich potrzeb oraz walczy o fundusze na niezbędne inwestycje. Skuteczny sołtys, to dobry sołtys, a wsłuchujący się w sprawy mieszkańców, rozmawiający z nimi na co dzień, lubiany gospodarz to kwintesencja tego pierwszego ogniwa demokracji.
W Polsce istnieje Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów, a w jego przesłaniu czytamy, że „Sołtysi są jedną z najstarszych, jeśli w ogóle nie najstarszą instytucją państwa polskiego. Przetrwali Piastów, Jagiellonów, państwo Krzyżackie, Andegawenów, Wazów, Królów elekcyjnych, państwo rozbiorowe i PRL. Dziś ich podstawą prawną jest ustawa samorządowa z 8 marca 1990 r.”.
W całej Polsce działa ponad 40 tys. sołtysów, a w województwie kujawsko-pomorskim jest ich 2296, w tym 1042 to kobiety!
Przy marszałku kujawsko-pomorskim rok temu powołana została Kujawsko-Pomorska Rada Sołtysów. Przewodniczącą gremium została sołtyska z Mniszka w powiecie świeckim Dorota Dembińska, wiceprzewodniczącym Stanisław Jagielski, sołtys w Brzeźnie w powiecie lipnowskim. Wybrano też 19-osobowe prezydium Rady. „Jest ona ciałem doradczym marszałka województwa w kwestiach dotyczących rozwoju wsi, w tym marszałkowskiego budżetu obywatelskiego (w ramach mechanizmu rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność – RLKS) i ważnych projektów realizowanych przez lokalne grupy działania (LGD). Władzom samorządowym województwa zależy, żeby to właśnie sołtysi – wiejscy liderzy, którzy najlepiej znają problemy i potrzeby lokalnych społeczności – mieli istotny wpływ na gospodarowanie przeznaczonymi na ten cel pieniędzmi”.
Współczesny sołtys – to lider lokalnej społeczności z ważnym głosem w polityce regionalnej, osoba z inicjatywą, pozyskująca środki europejskie i znajdująca miejsce dla lokalnych grup działania w strategii rozwojowej powiatu i województwa.
W Wąchocku postawiono pomnik sołtysa, w hołdzie polskim sołtysom, z tym tradycyjnym wizerunkiem i napisem „Sołtys na zagrodzie – równy wojewodzie”.
Piotr Hemmerling – I wicewojewoda kujawsko-pomorski i lider wojewódzkiej Nowej Lewicy skierował do sołtysów okolicznościowe przesłanie: Wszystkim Paniom Sołtyskom i Panom Sołtysom, składam wyrazy należnego szacunku w dniu Waszego Święta! Życzę Wam spełnienia w wykonywaniu tej trudnej, społecznej roli. Życzę realizacji planów, akceptacji społecznej i satysfakcji z osiągniętych celów. Życzę zdrowia i radości na każdy dzień!
Dzień Sołtysa – niech się święci!
Źródło: https://kujawsko-pomorskie.pl/aktualnosci/inauguracja-wojewodzkiej-rady-soltysow/
Opr. nim, 11 marca 2025 r.